Pierwsze prawo Mendla

Wpisany przez Biologia.net.pl

środa, 24 września 2014 16:47

Gregory Mendel (1822-1884)

Grzegorz Mendel był czeskim zakonnikiem i botanikiem. Jego doświadczeń genetycznych i tez naukowych nie doceniono za życia, a dopiero po 4 latach od ich opublikowania, w 1900 r., zyskały miano praw Mendla. Obiektem badań naukowca był groch siewny.Mendel stworzył podwaliny współczesnej genetyki.

Mendel sformułował trzy zasady dziedziczności :

zasadę dominacji,
prawo czystości gamet- I prawo Mendla,
prawo niezależnej segregacji alleli- II prawo Mendla

Zjawisko całkowitej dominacji jednego genu nad drugim - dominacja :

Jeśli w pokoleniu F₁ gen ujawnia się fenotypowo jest to gen dominujący. Np. gen wysokiego wzrostu, ciemnego koloru oczu. Ujawnianie fenotypowe ozacza, że osobnik w danych pokoleniu posiada widoczną cechę, np. jest wysoki lub ma ciemne oczy.
Jeśli w pokoleniu F₁ gen nie ujawnia się to jest to gen recesywny. Np. gen niskiego wzrostu czy niebieskich oczu. W tym przypadku mamy do czynienia ze zjawiskiem całkowitej dominacji jednego genu nad drugim. Jest to dominacja pełna, typ dziedziczenia pisum. Dominacja może być również niezupełna, niepełna, typ dziedziczenia zea.

I PRAWO MENDLA:

Pierwsze prawo Mendla to prawo czystości gamet, mówi o tym, że do tworzącej się gamety trafia tylko po jednym allelu z danej pary.
Mendel wybrał siedem cech grochu i dokonywał wieloletnich krzyżowań tych roślin, aby uzyskać tzw. linie czyste pod względem badanych cech. Linie czyste są to zatem osobniki homozygotyczne pod względem danej cechy fenotypowej, np. homozygota recesywna aa lub homoozygota dominująca AA.

Doświadczenie:
Jedna z badanych cech to barwa kwiatów. Mendel skrzyżował osobniki o czerwonych kwiatach z osobnikami o kwiatach białych. W pokoleniu pierwszym uzyskał jedynie osobniki o kwiatach czerwonych, natomiast w wyniku krzyżowania osobników o czerwonych kwiatach (z pokolenia I) uzyskał potomstwo (pokolenie II) mieszańców o zarówno o kwiatach czerwonych, jak i białych w stosunku zawsze 3:1.
Pierwsze prawo Mendla- krzyżówka jednogenowa

Pierwsze prawo Mendla- krzyżówka jednogenowa

WNIOSEK MENDLA:
barwa kwiatów grochu jest warunkowana przez dwa niezależne czynniki dziedziczne, które przekazywane są osobnikom potomnym. W każdej roślinie występuje para czynników dziedzicznych. Barwa biała ujawnia się jedynie u roślin z dwoma czynnikami białej barwy, barwa czerwona u roślin z dwoma czynnikami czerwonej barwy, a także tam, gdzie znajdują się dwa różne czynniki, w których to czynnik czerwonej barwy kwiatów dominuje nad czynnikiem białej barwy kwiatów. Pary czynników dziedzicznych występują u rodziców, a do gamet przechodzi po jednym z tych czynników.
Czynniki dziedziczne to allele, a występowanie czynników parami – diploidalność. Rozchodzenie się czynników do gamet to określenie istoty mejozy, która w ówczesnych czasach nie była zgłębiona.
Pierwsze prawo Mendla (prawo czystości gamet) – każda gameta posiada tylko jeden allel z danej pary alleli genu. Wynika z tego, że każda komórka płciowa i plemnik muszą zawierać po jednym allelu z każdej pary alleli genu.
Przekazywanie alleli przez homozygotycznych rodziców

Przekazywanie alleli przez homozygotycznych rodziców

Zatem jeśli pokolenie rodziców stanowią dwie homozygoty (dominująca AA x recesywna aa) to w pokoleniu F₁(dzieci) pojawi sie 100% heterozygot, ponieważ każde z rodziców wytwarzało tylko jeden rodzaj gamet (dominującą lub recesywną), więc każdy potomek będzie heterozygotą pod względem rozpatrywanej cechy (Aa).
Przekazywanie alleli przez heterozygoty

Gdy skrzyżujemy osobniki heterozygotyczne z pokolenia F₁ to w pokoleniu F₂ otrzymamy następujący stosunek fenotypowy 3:1 ( 3 kwiaty o kolorze czerwonym i 1 kwiat w kolorze białym) a stosunek genotypowy wynosi 1:2:1, czyli 1 -AA, 2- Aa , 1- aa.

Czytaj również:

Poprawiony: środa, 25 lutego 2015 01:39