Bakterie - kształty i ruch

Kształt bakterii:

Bakterie osiągają wiele różnorodnych kształtów. Dlatego podział morfologiczny bakterii nastąpił ze względu na kształt bakterii. Wyróżnia się 3 podstawowe grupy:

Kształty bakterii

1. Kształt kulisty -; coccus:

ziarniak,
dwoinka,
pakietowiec,
paciorkowiec,
gronkowiec.

2. Kształt wydłużony:

pałeczka,
laseczka Bacillus,
maczugowiec.

3. Kształt spiralny:

krętek Spirochete,
przecinkowiec Vibrio,
śrubowiec Spirilum.

Układy komórek bakterii:

Gdy podział następuje na jednej płaszczyźnie podziału:

pojedynczy ziarniak monococcus → dwoinka diplococcus → łańcuszek

2 płaszczyzny podziału:

powstają czworniaki pediococcus/ tetracoccus lub tzw. tablice (większa ilość komórek) merismopedia.

3 płaszczyzny podziału:

gdy podział jest równomierny w jednakowym czasie powstaje : pakietowiec Sarcina złożony z 2³, 3³ , 4³ komórek. Podczas podziału nierównomiernego powstaje : gronkowiec Staphylococcus.

Ruch bakterii:

Bakterie poruszają się samodzielnie w płynie, umożliwiają to specjalne rzęski. Rzęski bakteryjne różnią się budową od rzęsek komórek eukariotycznych. Są to kurczliwe włókna białkowe, które zamocowane są za pomocą pierścieni w ścianie komórkowej. Rzęski poruszają się ruchem obrotowym i pchają komórkę do przodu. Różne jest ułożenie rzęsek w komórce, zależnie od gatunku bakterii. Rzęski 'zakorzenione' są w ciałku bazalnym. Zbudowane są z 2-3 helikalnie skręconej jednostki białka kurczliwego, jest to flagelina.Rzęski nie zaginają się, lecz obracają.

Typy urzęsienia bakterii:

monotrichiane (vibrio) - występuje pojedyncza rzęska na jednym z biegunów bakterii,
politrichialne - wiele rzęsek na jednym z biegunów
peritrichialne - bakteria cała orzęsiona
amfitrichialne - po jednej rzęsce na obu biegunach

Oserwujemy również inny typ ruchu bakterii. Dzięki receptorom umieszczonm w błonie organizm może poruszać się w kierunku lub w przeciwnym kierunku w stosunku do określonego związku chemicznego. Jest to chemotaksja. Wyróżniamy chemotaksję dodatnią, gdy następuje ruch do substratu oraz chemotaksję ujemną w momencie występowania ruchu w kierunku przeciwnym do substratu.