Parzydełkowce - budowa i czynności życiowe - 1

Spis treści
Parzydełkowce - budowa i czynności życiowe
1
Wszystkie strony

Strona 2 z 2

Podkrólestwo: Tkankowce

Jamochłony
Parzydełkowce i żebropławy są zaliczane do jamochłonów. Jamochłony to grupa organizmów o podobnej budowie. Będą one omówione na przykładzie parzydełkowców.

Typ: Parzydełkowce:

• Dwuwarstwowe zwierzęta wodne wykazujące symetrię promienistą,

• Wnętrze ciała wypełnia jama gastralna (inaczej chłonąco-trawiąca),
• Prowadzi do niej otwór gębowy otoczony ramionami,
• Ściana ciała jest zbudowana z dwóch warstw komórek nabłonkowych: zewnętrzna (ektoderma), wewnętrzna (endoderma), a między nimi znajduje się galaretowata, bezpostaciowa substancja – mezoglea

• Parzydełkowce występują w dwóch postaciach: polip i meduza
• Polip – forma osiadła, wydłużony kształt, mała ilość mezoglei, otwór gębowy położony odgórnie, a wokół niego znajduje się wieniec czułków, które aktywnie uczestniczą w pobieraniu pokarmu
• Meduza – forma wolnożyjąca, spłaszczony kształt, duża ilość mezoglei, otwór gębowy położony oddolnie, a wokół niego znajdują się ramiona okołogębowe, uczestniczące w zdobywaniu pokarmu, czułki umieszczone są na obrzeżach

• U parzydełkowców wśród ektodermy i endodermy wyróżnia się różnego rodzaju komórki:
1. komórki nabłonkowo-mięśniowe – występują w obu warstwach ciała, umożliwiają wykonywanie ruchów ramion i czułków
2. komórki nabłonkowo-nerwowe – przede wszystkim w ektodermie, odpowiedzialne za koordynację czynności życiowych organizmu, są rozproszone w mezoglei i tworzą tzw. siateczkowy układ nerwowy
3. komórki zmysłowe – obficie w ektodermie, odpowiedzialne za odbiór wrażeń zmysłowych
4. komórki gruczołowe – w endodermie, syntezują enzymy trawienne do jamy chłonąco-trawiącej, tym samym wspomagając trawienie wewnątrzkomórkowe
5. komórki parzydełkowe – w ektodermie, odpowiedzialne za mechanizmy obronne, obezwładnianie ofiary, posiadają parzydełka – struktury zawierające substancje parzące
6. komórki interstycjalne – są to komórki o charakterze totipotencjalnych, a więc niewyspecjalizowane w pełnieniu określonej funkcji, ale wykazujące zdolność przekształcania się w określony typ komórek, zapewniając tym zwierzętom znaczne zdolności regeneracyjne.

Czynności życiowe:
• są one drapieżnikami, żywią się skorupiakami i małymi rybami,
• pierwszy etap trawienia pokarmu to trawienie zewnątrzkomórkowe przy udziale enzymów wydzielanych przez komórki endodermy,
• drugi etap to trawienie wewnątrzkomórkowe i wchłanianie strawionych związków odżywczych do wodniczek pokarmowych,
• pobieranie pokarmu i usuwanie niestrawionych resztek jest możliwe dzięki krążeniu w jamie gastralnej,
• wymiana gazowa i wydalanie azotowych zbędnych produktów przemiany materii odbywa się całą powierzchnią ciała,
• parzydełkowce są rozdzielnopłciowe, zapłodnienie odbywa się w wodzie, jest to zapłodnienie zewnętrzne, a rozwój jest złożony (obecne jest stadium larwy),
• mogą także rozmnażać się bezpłciowo (pączkowanie i strobilizacja polipów), • występuje u nich przemiana pokoleń ( następujące po sobie pokolenia rozmnażające się płciowo i bezpłciowo)
• pokolenie płciowe to meduza, a bezpłciowe – polip,
• oba te pokolenia są diploidalne, a haplofaza jest reprezentowana jedynie przez gamety, które powstają w wyniku mejozy w gonadach tych zwierząt.

Gromada: Stułbioplawy
• Należą do nich gatunki kolonijne. Złożone są z dużej ilości gatunków polipów, które pełnią określone funkcje. Takie zróżnicowanie funkcji w obrębie kolonii nosi nazwę polimorfizmu (przedstawiciele: obelia, żeglarz portugalski)

• W wodach słodkich pospolicie występuje stułbia płowa (Hydra).
Jest obojnakiem, nie wytwarza kolonii, a występuje w postaci polipa.
Nie wykazuje rozwoju złożonego (nie ma larwy), rozmnaża się płciowo i bezpłciowo przez pączkowanie.
Prowadzi osiadły tryb życia. Przytwierdza się do podłoża za pomocą podeszwy, produkującej specjalną maź.
Otwór gębowy jest otoczony wieńcem czułków.
Ryc. Budowa polipa

Gromada: Krążkopławy
• Należą do nich jedynie gatunki morskie, w Bałtyku przedstawicielem tej gromady jest chełbia modra (Aurelia aurita).

• Meduzy są duże, natomiast forma polipu niewielka. Posiadają mocne i silnie rozgałęzione kanały jamy gastralnej, które wspomagają krążenie i transport substancji odżywczych
• Meduzy na obrzeżach posiadają czułki i ciałka brzeżne (tzw. ropalia) o funkcji zmysłowej, a w części środkowej mają cztery płaty gębowe (ramiona), cztery gonady kształtu półksiężycowatego w jamie gastralnej
• U krążkopławów występuje przemiana pokoleń i nosi nazwę metageneza.

Cykl życiowy chełbi modrej:
1. Samice i samce meduzy rozmnażają się za pomocą gamet.
2. W wyniku zapłodnienia powstaje zygota, a z niej rozwija się wolno żyjąca larwa planula, która po jakimś czasie osiada na dnie i przechodzi w postać polipa
3. Polip zwiększa rozmiary, rośnie i rozmnaża się bezpłciowo poprzez strobilizację, a więc odcinanie płaskich krążków, które przekształcają się w kolejną postać – efyrę
4. Efyry przekształcają się w młode meduzy, które rozmnażają się płciowo

Gromada: Koralowce
Ryc. Budowa koralowca

• Należą do nich jedynie gatunki morskie, a ich jedyną formą życiową są polipy
• Jama gastralna jest podzielona przegrodami (septami), co zwiększa ich powierzchnię trawienną (może być 8 lub 10 przegród)
• Prowadzą kolonijny tryb życia
• Kolonie są wzmacniane szkieletem wapiennym
• Do przedstawicieli należą: korale madreporowe (tworzą rafy koralowe w gorących morzach), koral szlachetny (gatunek Morza Śródziemnego o specyficznej czerwonej barwie), ukwiały (nie tworzą szkieletu wewnętrznego)

«« poprzednia - następna