Main Menu | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Polecamy strony | ||
---|---|---|
|
Witaminy |
![]() |
![]() |
![]() |
Witaminy to proste związki organiczne, o różnych źródle pochodzenia; wytwarzają ją przede wszystkim rośliny i niektóre bakterie. Bardzo ważnym kryterium definiowania witaminy jest brak zdolności organizmu zwierzęcego i ludzkiego do jej syntezy, jest to związek pochodzenia egzogennego, a więc musi zostać dostarczony organizmowi z zewnątrz – w pokarmie. Pojęcie witaminy może, więc być względne; dobrym przykładem jest witamina C (kwas askorbinowy), u wielu ssaków jest ona syntetyzowana np. u szczura, ale człowiek czy świnka morska muszą dozować ją w pokarmie. Witaminy są niezbędne w naszej diecie, gdyż wchodzą w skład enzymów, regulują przebieg wielu procesów fizjologicznych w organizmie. Nie podlegają one procesom trawienia, są to związki drobno cząsteczkowe i wchłanianie odbywa się bezpośrednio do krwi. Niektóre witaminy mogą być syntetyzowane wewnątrz organizmu przez mikroorganizmy bytujące w jelicie cienkim i grubym. Należą do nich witaminy z grupy B i witamina K. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:Witamina A(retinol, beta-karoten = prowitamina A): jedna z najwcześniej odkrytych witamin. Jest to grupa związków chemicznych pod wspólną nazwą retinoidów. Najistotniejszą funkcję biologiczną pełni właśnie retinol. Witamina D (kalcyferol)Wpływ na organizm: Witaminę D można znaleźć w tranie, jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, powstaje w skórze ludzi i zwierząt i jako jedną z nielicznych witamin, którą organizm produkuje sam pod wpływem promieni słonecznych, które przemieniają zawartą w skórze człowieka prowitaminę D3 w aktywną witaminę D. Witamina D pełni istotną funkcję w regulacji przemian wapnia i fosforu oraz tworzeniu kości. Witamina ta pobudza wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje ilość wapnia wydalanego z organizmu. Jest także niezbędna do prawidłowego formowania układu szkieletowego, pośrednio wpływa korzystnie na system nerwowy i na skurcze mięśni w tym serca. Witamina E ( tokoferol )Wpływ na organizm: Witamina E jest głównym przeciwutleniaczem występującym w komórkach. Stanowi ważną ochronę przed reaktywnymi formami tlenu, czyli tzw. wolnymi rodnikami, tym samym chroniąc komórkę przed utlenianiem. Prócz tego, pełni funkcję w dostarczaniu składników komórkowych do komórek organizmu. Chroni i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych i zapobiega rozpadowi erytrocytów. Jest również przydatna w leczeniu męskiej bezpłodności, nazywana jest "witaminą młodości". Witamina E jest bardzo powszechna, dlatego rzadko spotyka się z objawami jej niedoboru. Witamina K (filochinon)Wpływ na organizm: Witamina K odgrywa ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi, warunkuje jej prawidłową krzepliwość i zatrzymanie krwawienia, regulują wytwarzanie czynnika krzepnięcia krwi – protrombiny. Hamuje nadmierne krwawienia miesiączkowe. Biorą udział w prawidłowej gospodarce wapniowej organizmu. Witaminy rozpuszczalne w wodzie:Kompleks witamin B:Witamina B1 (tiamina)Wpływ na organizm: Witamina B1 jest regulatorem przemian metabolicznych, podstawowego związku energetycznego, jakim jest glukoza, w związki wysokoenergetyczne. Jej działanie jest niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, serca i mięśni. Witamina B1 jest również zaangażowana w produkowanie czerwonych krwinek. Witamina B2 ( ryboflawina )Wpływ na organizm: Witamina B2 pełni rolę w procesach utleniania i redukcji. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Przy udziale witaminy A wpływa na rozwój błon śluzowych wielu narządów m.in. dróg oddechowych, naczyń krwionośnych oraz skóry. Uczestniczy również w metabolizmie i przemianach aminokwasów, w produkowaniu związków wysokoenergetycznych. Witamina B6 ( pirydoksyna )Wpływ na organizm: Witamina B6 jest regulatorem syntezy wielu białek w organizmie (ponad 60). Są to przede wszystkim, białka związane z prawidłowym działaniem układu nerwowego. Jest zaangażowana w biosyntezę ważnych chemicznych przekaźników nerwowych tj. dopaminy czy serotoniny. Bierze udział w przemianach aminokwasów. Jej nadmiar jest usuwany z moczem. Wspomaga leczenie nerek. Umożliwia również przemiany węglowodanów i tłuszczów. Oprócz tego pełni istotną rolę w produkcji elementów morfotycznych krwi tj. czerwonych i białych krwinek. Witamina B6 zwiększa również odporność organizmu. Witamina B12 (kobalamina)Wpływ na organizm: Witamina B12 bierze udział w przemianach puryn i pirymidyn oraz w syntezie DNA (patrz: Dział I – kwasy nukleinowe – DNA). Jest elementem budującym osłonki neuronów. Pełni istotną rolę w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów. Zaangażowana jest również w przemiany kwasu foliowego w jego aktywną biologicznie formę. Bierze istotny udział w procesach krwiotwórczych, a produkcji czerwonych krwinek. Poza tym wpływa na prawidłową budowę układu kostnego. Działa pobudzająco na apetyt. Witamina PP (niacyna)Wpływ na organizm: Witamina PP bierze udział w procesach osydo-redukcyjnych w komórkach. Jest ważnym elementem koenzymów. Reguluje pośrednio poziom cukru we krwi, produkując związki energetyczne. Jest także regulatorem poziomu cholesterolu w organizmie. Bierze również współudział w tworzeniu hormonów sterydowych (szczególnie żeńskie hormony płciowe – estrogeny i progesteron). Reguluje stopień przepływu krwi w naczyniach krwionośnych. Zapewnia również prawidłowy stan skóry. Witamina C (kwas askorbinowy)Wpływ na organizm: Witamina C ma silne właściwości przeciw utleniające, jest reduktorem zwalczającym wolne rodniki. Wspomaga tym samym działanie witaminy E. Uczestniczy w syntezie kolagenu, przyspieszając tym samym procesy gojenia się ran. Bierze też udział w syntezie hormonów nadnerczy. Pobudza przyswajanie żelaza i uczestniczy w procesach krwiotwórczych. Podnosi znacznie siły obronne organizmu, wzmaga odporność na infekcje. Ma właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Kwas foliowy (foliacyjna)Wpływ na organizm: Kwas foliowy jest regulatorem metabolizmu w organizmie, jest składnikiem koenzymów. Bierze udział w biosyntezie puryn i pirymidyn. Uczestniczy również w procesach podziałowych. Wraz z witaminą B12 reguluje tworzenie i proces dojrzewania erytrocytów. |